به گزارش لیزنا، سنت کتابخوانی و مراجعه به کتابخانههای عمومی در کشورهای انگلیسی زبان غنی و ریشهدار است. با این وجود نه دستاندرکاران صنعت نشر و نه مسئولان کتابخانههای این کشورها خود را از تلاش برای جذب مخاطب بیشتر بینیاز نمیدانند. در طول قرن بیستم در آمریکا معمول بود که ناشران، کتابهای جدید خود را طی اطلاعیههایی در نشریات، اعم از نشریات زرد، مجلات عمومی و مجلات تخصصی، تبلیغ کنند. مجموعهای از این اطلاعیهها در کتابی تحت عنوان «مرا بخوان: یک قرن تبلیغات کلاسیک کتاب در ایالات متحده» منتشر شدهاست.
مرور این اطلاعیهها از یک سو به درکی جدید از تاریخ ادبیات معاصر منجر میشود و از سوی دیگر میتواند در تحلیل دلایل شکل گیری عادت به مطالعه در جوامع غربی موثر باشد.
همزمان با ناشران، مدیران کتابخانههای عمومی و آموزشگاهی نیز تلاش میکردند تا از طریق تبلیغات بصری مخاطبان را به سوی خود جذب کنند. یکی از راهکارها طراحی پوسترهایی بود که میکوشیدند پیامی گسترده را در قالب کلماتی موجز و تصاویری گویا عرضه نمایند.
تصاویری که در ادامه قابل مشاهده است، مجموعهای است از پوسترهای طراحی شده توسط کتابخانههاست که کتابخوانی را تشویق میکنند. توجه به نکاتی که در این آثار مورد تاکید قرار گرفتهاند میتواند جالب باشد: «کتاب به عنوان راهحلی برای احساس کسالت و خمودگی»، «مطالعه به عنوان راهی برای وقتگذرانی در کنار اعضای خانواده» و «تاکید بر نقش کتابها در ارضای احساس کنجکاوی».
تمامی این پیامها به این سوال ذهنی و احتمالی مخاطب پاسخ میدهند که «چرا به مطالعه نیاز دارم؟» به عبارت دیگر کتابخانههای سفارش دهندهٔ این پوسترها تنها درصدد پاسخگویی به نیاز مراجعهکنندگان بالفعل خود نبودهاند، بلکه «نیازسازی» برای مخاطبان بالقوه را نیز مد نظر داشتهاند.
استفادهٔ کتابخانههای عمومی از پوسترهای تبلیغاتی یک باور فراگیر را به چالش میکشد؛ باوری که میگوید تبلیغات فقط وقتی توجیه دارد که پای یک بازدهی مالی، عینی و فوری در میان باشد. واضح است که مثل همهٔ کتابخانههای دیگر، کتابخانههای سفارشدهندهٔ این پوسترها نیز به معنای عینی و مادی کلمه «تولیدکننده» نبودهاند و نمیتوانستهاند هزینهٔ تبلیغات کتابخوانی را از محل درآمدهای خود بپردازند. آنچه انجام این قبیل تبلیغات را برای آنها ممکن کردهاست؛ حمایت ساختاری بودهاست که از یک نقطهنظر دوراندیشانه به کتابخانه و کتابخوانی مینگریسته و برای آن ارزش و سودی فرهنگی و تمدنی قائل بودهاست.
تکنیکهای گرافیکی و روشهای تبلیغاتی از زمان انتشار این پوسترها تاکنون بسیار پیشرفت کردهاست. با این وجود تبلیغات بصری چاپی هنوز بخش بزرگ و تاثیرگذاری از صنعت تبلیغات را به خود اختصاص میدهد. برای مدیران و کتابدارانی که به بازدهی و سودآوری عمیق و بلندمدت فعالیت کتابخانهای باور دارند، ضرورت و اهمیت تبلیغات نسبت به قرن بیستم کمتر نشده است. مشاهدهٔ پوسترهای زیر میتواند برای این دسته از مدیران و کتابداران الهامبخش باشد.
بخشی از این پیام های تبلیغاتی در پوسترهای زیر قابل مشاهده است:
در بیحوصلگی غرق شده است؟...برایش یک کتاب خوب پرتاب کن
برای بیحوصلگی...مطالعه را تجویز میکنم
نظرت دربارهٔ قرار ملاقات با یک کتاب خوب چیست؟
جوانتر از این نمی تونی شروع کنی، زمان را از دست نده، بخوان!
آینده آنجاست: در کتابها، و یک کتاب در آیندهٔ شماست
کدام خانواده در کنار هم مطالعه میکنند؟
مطالعه کن. باحاله!
قصههای دریا...به کتابخانهٔ مدرسهٔ خود رجوع کنید.
آیندهٔ شما چیست؟ آن را در کتاب پیدا کنید
یک شکارچی کتاب: شکار خود را از طریق نویسنده، عنوان و شمارهٔ بازیابی شناسایی میکند، آن را تا بخش مورد نظر تعقیب میکند، از روی برچسب قفسه ردیابی میکند، و آن را به امانت میگیرد!
در کتابها داستانهای عاشقانهای هست...به کتابخانهٔ مدرسهٔ خود رجوع کنید.
یک کتاب خوب احساس کنجکاوی شما را نیز ارضا میکند... به کتابخانهٔ مدرسه خود رجوع کنید.
فیلها هرگز فراموش نمیکنند، اما اگر شما فراموش کردید...به کتابخانهٔ مدرسهٔ خود رجوع کنید
ترتیب کتابها این گونه است: در هر ردیف از راست به چپ، در هر قفسه از بالا به پایین.
حوصلهتان سر رفته است؟ چرا یک کتاب هیجانانگیز نمیخوانید؟
بیشتر بخوانید تا بیشتر بدانید...به کتابخانهٔ مدرسه خود رجوع کنید.
- ۹۳/۰۳/۰۹