به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بالاتر از پل سید خندان در محل حسینیه ارشاد، در خیابان شریعتی تهران، کتابخانه‌ای خودنمایی می‌کند؛ کتابخانه‌ای که یادگار، پیشنهاد و آرزوی دکتر علی شریعتی بود و از سوی بنیانگذاران این حسینیه، مرحوم محمد همایون و ناصر میناچی محقق شد. این حسینیه از سال 1343 تاسیس شد و کتابخانه عمومی آن در هفتم تیرماه 1359 همزمان با میلاد حضرت قائم(عج)، آغاز به کار کرد. این کتابخانه تحت نظارت بخش خصوصی اداره می‌شود.
دکتر علی شریعتی حدود 10 سال از عمر خود و سخنرانیها و فعالیت‌هایش را در این مکان سپری کرد و در وصیتنامه خود نگاشته است که همیشه آرزو داشت کتابخانه و مرکز اسنادی در حسینیه ارشاد باشد تا مخاطبان و علاقه‌مندان به تفکر و اندیشه وی بتوانند از کتاب‌هایش استفاده کنند.
مهرناز خراسانچی، رییس کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد می‌گوید: کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد دارای 11 بخش است که شامل امانت، نابینایان، ناشنوایان، کودکان و نوجوانان عادی و کم‌توان ذهنی، مرجع، خدمات فنی، روابط عمومی، نشریات، پذیرش عضویت و امور مالی می‌شود.
وی می‌افزاید: این کتابخانه در ابتدا در فضای 400 متر مربعی با چهار هزار جلد کتاب اهدایی که فقط سالن مطالعه آزاد داشت شکل گرفت. اکنون این کتابخانه بیش از 130 هزار جلد کتاب برای بزرگسالان و 30 هزار جلد کتاب برای کودکان و نوجوانان دارد و 80 عنوان نسخه خطی و دو هزار و 500 جلد چاپ سنگی و سربی از منابع ارزشمند این کتابخانه به حساب می آیند.
وی می‌افزاید: این کتابخانه اکنون 40 هزار عضو دارد که 13 هزار نفر آنان عضویت فعال دارند. همچنین حدود 450 عنوان منبع دیداری و شنیداری در این کتابخانه موجود است.
کتابخانه دیجیتال حسینیه ارشاد از سال 1386 آغاز به کار کرد. خراسانچی می‌گوید: کتابخانه دیجیتال حسینیه ارشاد دوم آذر ماه سال 1390 همزمان با سالروز تولد دکتر علی شریعتی در فاز نخست افتتاح شد و تمام منابع از جمله کتاب‌ها، مقاله‌ها و سخنرانی‌های این استاد و همچنین منابعی که درباره این استاد نوشته شده بود وارد کتابخانه دیجیتال شد.
وی به دیگر ویژگی‌های این کتابخانه اشاره کرد و گفت: امکان پرسش از کتابدار به صورت آنلاین است. کاربران می‌توانند در ساعات اداری، پرسش‌های خود را در رابطه با کتابخانه دیجیتال و نیز سایر بخش‌های کتابخانه عمومی مطرح و همان لحظه پاسخ پرسش خود را دریافت کنند. در ساعات غیراداری نیز کاربران می‌توانند پرسش خود را مطرح و پاسخ آن به پست الکترونیکی آن‌ها ارسال خواهد شد. همچنین کاربران اینترنتی می‌توانند بدون ثبت‌نام به جست و جو و مرور منابع کتابخانه بپردازند و 10 صفحه نخست منابع دیجیتالی را مشاهده کنند اما برای مشاهده تمامی صفحات کتاب نیاز به عضویت در کتابخانه دیجیتال است.
وی می‌افزاید: سال 1383 فقط 60 هزار منبع در حد عنوان کتاب و مولف وارد سیستم شده بود و امکان سرچ نداشت و با ارایه یک برنامه پنج ساله، تمام منابع کتابخانه حتی نشریات، فهرست‌نویسی و رده‌بندی شدند و سپس وارد سیستم شدند و اکنون هفت هزار عنوان منبع در کتابخانه دیجیتال این کتابخانه وجود دارند.
رییس کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد می‌گوید: اکنون تمام نسخ خطی و 120 جلد چاپ سنگی و سربی فهرست نویسی شدند و همچنین امکان استفاده از منابع دیجیتال کتابخانه حسینیه ارشاد از طریق تلفن همراه نیز از آذر ماه سال 1391 فراهم شد.
مبادله کتاب با کتاب از برنامه های شاخص کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد است که از سال 1384 شروع شده و هرشش ماه یکبار لیست کتاب های اهدایی از طریق سایت کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد www.hepl.ir اعلام و طی یک هفته کتاب‌ها بر اساس ارزش، موضوع و توافق طرفین مبادله می‌شوند.
کتاب‌های اهدایی در این کتابخانه بر اساس نظر اهداکنندگان تفکیک می‌شوند و برخی کتاب‌ها اجازه اهدا و برخی دیگر که مجوز مبادله پیدا می‌کنند در قفسه‌های جداگانه نگهداری می‌شوند و اهدا کنندگان در هر زمانی می‌توانند از روند جابه‌جایی کتاب‌ها و مکان فعلی کتاب‌های خود آگاه شوند؛ به عنوان مثال هوشنگ مرادی کرمانی از مشهورترین اهدا کنندگان کتاب به این کتابخانه است که تا کنون دو مجموعه شخصی خود را به این کتابخانه اهدا کرده است.
خراسانچی درباره برنامه‌های ویژه کتابخانه عمومی حسینه ارشاد در سال 1392 عنوان کرد: صدور کارت عضویت برای نوزادان با بیمارستان‌های اطراف خیابان دکتر شریعتی به مدت شش ماه، برپایی نشست‌های علمی، تاسیس شبکه ارتباطی کتابخانه حسینیه ارشاد در سالگرد تولد دکتر شریعتی (آذر ماه سال 1392)، راه‌اندازی نسخه انگلیسی سایت و همچنین پیگیری کتابخانه دیجیتال کودکان و نوجوانان مهم‌ترین برنامه‌های این کتابخانه در سال جدید است.
کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد در تعطیلات نوروز فعالیت نمی‌کند. این کتابخانه از شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8 تا 19 عصر در شش ماه نخست سال و در شش ماه دوم سال از ساعت 8 تا 18 به مخاطبان خود خدمات ارایه می‌کند، همچنین این کتابخانه از اول تیر ماه 1391 جمعه‌ها نیز از ساعت 9 صبح تا 13 آماده استقبال از جامعه کتابخوان است.
فاطمه شاهجانی، مسوول بخش امانت کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد درباره بخش امانت و میزان مراجعه به کتابخانه عمومی می‌گوید: این بخش از سال 1359 افتتاح شد و کتاب‌های خود را در زمینه‌های گوناگون به زبان‌های لاتین با گستردگی انگلیسی، فرانسه، عربی، ارمنی و ترکی و فارسی در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.
وی با بیان این که مخاطب کتاب‌های روانشناسی، تاریخی و دانشگاهی مخاطبان بیشتری دارند، می‌افزاید: هر ماه دو هزار و 300جلد امانت خارج از سالن و هزار و 100 جلد امانت داخل سالن و همچنین 100 لوح فشرده امانت داده می‌شود.
بخش کودک و نوجوان این کتابخانه که برای کودکان و نوجوانان نابینا، ناشنوا و کم توان ذهنی نیز کتاب تولید می کند. ویژگی دیگر این کتابخانه است که به عنوان تنها کتابخانه در سطح کشور به این گروه های سنی با محدودیت های ویژه ذکر شده خدمت رسانی می کند.
بخش کودکان و نوجوانان این کتابخانه از سال 1365 فعالیتش را آغاز کرد. سال 1372 بخش نابینایان افتتاح شد و بخش ناشنوایان از سال 1385 به این کتابخانه افزوده شد. از سال 1390 بخش کودکان کم‌توان ذهنی و جسمی هم وارد این مجموعه شد.
این کتابخانه با 680 عضو نابینا و 490 عضو ناشنوا دارای دو هزار کتاب گویا و 500 منبع کتاب بریل برای نابینایان و همچنین 450 عنوان کتاب برای ناشنوایان است و از سال 1385 همزمان با تاسیس بخش ناشنوایان تعدادی از کتابداران کتابخانه نحوه ارتباط با این گروه را، از طریق یادگیری زبان اشاره آموختند و اکنون در قالب کتابخانه‌های سیار با مدارس نابینایان و ناشنوایان شهر تهران همکاری می‌کنند.
کتابخانه حسینیه ارشاد نخستین و تنها کتابخانه عمومی در سطح کشور است که با تولید کتاب‌های گویا و بریل برای نابینایان، مناسب‌سازی کتاب‌ها برای ناشنوایان و کودکان کم توان ذهنی برای این گروه‌های ویژه کتاب تولید می‌کند.
مدیریت این کتابخانه از ابتدای تاسیس سال 1358 تا سال 1378 بر عهده پرویز عازم بود. ابوالحسن آقا ربیع، رییس دیگر این کتابخانه بود و تا آذرماه سال 1383 این مسوولیت را برعهده گرفت و مهرناز خراسانچی آخرین مدیری است که از آن تاریخ تا کنون مسوولیت این کتابخانه را برعهده گرفته است.
مهتاب میناچی‌مقدم، مسوول بخش کودک و نوجوان می‌گوید: این بخش دارای 27 هزار جلد کتاب است و هزار عضو دارد و به دو شیوه مخزن باز و بسته اداره می‌شود. بخش کتاب‌های نفیس کودکان که منابع پیش از دهه 60 را شامل می‌شود در یک مخزن جداگانه نگهداری و فقط با ارایه معرفی‌نامه در اختیار محققان و پژوهشگران ادبیات کودک قرار می‌گیرند.
وی می‌گوید: همکاری با گروه‌های پژوهشی کودکان برای افزایش سواد اطلاعاتی کودکان و نوجوان برای مطالعه کتاب‌های غیر درسی و مرتبط با درس‌های مدرسه این گروه سنی از دیگر برنامه‌های این کتابخانه است.
این کتابخانه دارای یک‌هزار و 300 منبع آرشیو که شامل روزنامه، نشریه، فصلنامه، ماهنامه و هفته‌نامه است و روزانه 27 عنوان روزنامه را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد و 500 عنوان مجلات روز وجود دارند که شامل موضوع‌های گوناگون هستند. مجلات ادبی سخن، سفید و سیاه، یغما و اطلاعات هفتگی بیشترین مخاطب پژوهشی را دارند.
- ۹۲/۰۹/۲۲